2 Haziran 2012 tarihindeki TMMOB Genel Kurulu kararı ile birliğimize son meslek odası olarak katılan Bilgisayar Mühendisleri Odası (BMO) faaliyetlerini Anayasa’nın 135.maddesinde tanımlanan kamu kurumu niteliğinde meslek kuruluşu olarak yürütmektedir.
Odamız Anayasa, yasalar ve kendi ana yönetmeliğinde yer alan hükümler çerçevesinde yürüttüğü temel görevlerinden biri olan meslek alanının tanımlanması ve korunması noktasında Odamız kuruluş günlerinden itibaren yoğun emek vermektedir. Mesleğimizin toplumsal etkisinin gün geçtikçe artması, meslektaşlarımızın sayıca çoğalması ve alanda işsizliğin gözlenmeye başlaması ile birlikte bu konularda duyarlılık nispeten artmaya başlamış, meslektaşlarımız diplomalarının değersizleştirilmesine, sertifikalarla, uzmanlık programları ile eşdeğer tutulmasına daha fazla tepki göstermeye, odamızı bu konuda daha aktif tutum almaya çağırmaya başlamışlardır.
Odamızın henüz 1. Çalışma Dönemi içinde iken; Mesleki Yeterlilik Kurumunun (MYK) meslek alanımız kapsamında standartlar tanımlaması gündeme gelmiştir. MYK tarafından belirlenen Sistem Yöneticisi, BT Çözümleri Uzmanı, Bilgi Güvenliği Uzmanı, Bilgi Güvenlik Denetmeni, Yazılım Geliştirici, BT İş Analisti standartlarının iptali ve yürütmenin durdurulması istemiyle Odamız tarafından dava açılmış ve konuyla ilgili görüşlerimiz 11.04.2013 tarihinde yaptığımız açıklamayla kamuoyuna duyurulmuştur.
Bu açıklamada Mesleki Yeterlilik Kurumu’nun (MYK) kendi kuruluş kanununda “Tabiplik, diş hekimliği, hemşirelik, ebelik, eczacılık, veterinerlik, mühendislik ve mimarlık meslekleri ile en az lisans düzeyinde öğrenimi gerektiren ve mesleğe giriş şartları kanunla düzenlenmiş olan meslekler bu Kanun kapsamı dışındadır.” şeklindeki net hükme rağmen, kurumun “Avrupa Yeterlilik Çerçevesi”nde Lisans ve üstü olarak belirtilmiş olan 6. ve 7. seviyede standartlar hazırladığı vurgulanmıştır. Bu düzenlemelerin açıkça Türkiye’de bilgisayar mühendisliği diplomasının geçerliliğini yitirmesi ve meslektaşlarımızın yetkisiz kurumlarca verilecek yetkilendirme belgelerine mahkûm edilmesi anlamına geldiği net bir şekilde kamuoyuna duyurulmuştur. İzleyen günlerde otuza yakın bilgisayar mühendisliği bölüm başkanı da ortak bir bildiri yayınlayarak odamızın yaklaşımını benimsediklerini ifade etmişlerdir.
Dava süreci boyunca; odamız hukuk müşavirleri tarafından MYK’nın konu ile ilgili yetkisizliği vurgulanmış, standartları hazırlanan uzmanlıkların bilgisayar mühendisliği meslek alanının alt uzmanlıkları olduğu, bunlara ilişkin düzenlemeleri yapma yetkisinin odamıza ait olduğu ifade edilmiştir. Danıştay 10. Dairesi de odamızın itirazlarını kabul ederek 04.04.2019 tarihli kararı ile dava konusu ulusal meslek standartlarının iptaline karar vermiştir. Ancak karar MYK tarafından temyize götürülmüş, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 17.11.2021 tarihli kararı ile 10. Daire kararı bozularak, MYK’nın meslek alanımıza ilişkin hazırladığı standartların iptaline engel olunmuştur. Bu aşamada karara karşı Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuru yoluna gidilmek dışında bir hukuki yol kalmamıştır.
Hem alt daire kararının iptalinde, hem de benzer davaların genelde kamu idaresi lehine sonuçlanmasında, egemenlerin ihtiyaçları doğrultusunda dünya genelinde bilişim alanı başta olmak üzere mesleklerin kapsamının belirsizleşmesi, kamusal denetim anlayışının geri plana itilmesi ve mesleki niteliklerinin aşındırılması anlayışının izleri gözlemlenmektedir. Buna ek olarak ülkemizde yargının giderek, vatandaşların ve toplumun hakları yerine devletin sahipliğine soyunmasının, adeta yürütmenin sözcüsü gibi davranmasının payını da ifade etmek de yerinde olacaktır.
Dava sürecinin devamında da bu kapsamdaki çalışmalarını sürdüren odamız Mesleki Yeterlilik Kurumu ile iletişimini sürdürmeye çalışmış, bu kapsamda ziyaretler gerçekleştirilmiştir. Örneğin Ağ Teknolojileri Uzmanı meslek standardı ile ilgili yeni bir dava açılması yerine konunun diyalog yoluyla çözülmesi tercih edilmiştir. Bu ziyaretlerde; meslek alt dal uzmanlıkları konusunda odamızın yaptığı ve yapmayı planladığı çalışmalar hakkında bilgi verilmiştir. Mesleki Yeterlilik Kurumu yetkilileri 3. Bilgisayar Mühendisleri Kurultayı’na ve diğer etkinliklerimize davet edilmiş, görüşlerini meslektaşlarımız ile paylaşmaları sağlanmıştır. Alana ilişkin çalışmaların ortaklaştırılması hatta orta öğretim ve ön lisans eğitim düzeyinin yeterli olduğu uzmanlıklar konusunda birlikte çalışılması prensip olarak benimsenmiştir.
2024 yılı içinde düzenlenen meslek alanı haritalama çalıştaylarına odamız tarafından aktif katılım sağlanmış, bu konudaki görüşlerimiz toplantılarda büyük oranda kabul görmüştür. Buradan hareketle meslek alanımıza ilişkin standart belirleme çalışmalarının odamız koordinasyonunda birlikte yürütüleceği beklentisi oluşmuş, ancak MYK’nın bu konudaki çalışmalarına devam ettiği üzüntü ile gözlenmiştir.
Odamızın diyalog kapılarını sürekli açık tutma çabası içinde olmasına karşın MYK, meslek standardı ve ulusal yeterlilik hazırlamayı hedeflediği ve ayrı bir meslek olarak gördüğü bir alana ilişkin yetki sınırlarını belirleme sürecinde ilgili meslekle aynı isimde bir lisans programı olup olmadığını kıstas olarak almakta ısrarcı davranmaktadır. Aynı isimde bir lisans programı olup olmadığına bakmaksızın mesleğin icra edilmesi, görev ve sorumlulukların yerine getirilebilmesi için gereken temel kuramsal metodolojik bilginin en az mühendislik lisans eğitimi ile kazanıldığı gerçeği maalesef yok sayılmaktadır. Odamızın yetki alanı kapsamında olan bilgisayar mühendisliği ve bağlı mühendislik meslek disiplinlerine ilişkin alt meslek ve uzmanlık alanlarının bu ön gereksinim yok sayılarak, “Uzman”, “Denetmen”, “Yönetici” gibi ek sıfatlar kullanmak suretiyle ayrı bir meslek olarak tanımlanması bilişim kesiminde meslek standartları çerçevesinin oluşturulması çalışmalarına zarar vermektedir.
Bu gelişmeler söz konusu iken; MYK Dijital Dönüşüm ve Yapay Zekâ Danışma Kurulunun ikinci toplantısı 15 Ekim 2024 günü gerçekleştirilmiştir. Toplantı öncesinde Bilişim Alanındaki Dijital Dönüşüm Meslek Haritası Ön Çalışması Danışma Kurulu Üyeleriyle paylaşılmış ve üyelerden görüş ve değerlendirmelerini toplantı sırasında iletmeleri istenmiştir. Söz konusu çalışmada da senelerdir MYK ve meslek kamuoyu nezdinde itiraz ettiğimiz yaklaşımın MYK tarafından sürdürüldüğünü gözlemlenmiş, kuruldaki temsilcilerimiz ve Yönetim Kurulumuzun ortak kararı ile çekincelerimiz toplantıda bir defa daha ortaya konarak toplantıdan çekilme yönünde irade gösterilmiştir.
Odamız söz konusu tavrı ile meslektaşlarımızın haklarını ve üniversitelerimizde bilgisayar mühendisliği ve ilgili mühendislik alanlarında öğrenim görmekte olan öğrencilerimizin umutlarını göz ardı eden çalışmaların içinde olmayacağını ortaya koymuştur. Odamız Yönetim Kurulu olarak bu hususta hukuki ve mesleki mücadelemizi sürdüreceğimizi, bu kapsamda MYK dahil her türlü kurum ve kuruluşla diyaloga açık olduğumuzu tüm meslektaşlarımızın bilgisine sunarız.
