Mühendislik öğrencilerinin mezun olabilmeleri için zorunlu stajlarını tamamlamaları gerekiyor. Buna karşın staj yeri bulmak her geçen gün daha da zorlaşıyor. Özellikle de bilgisayar mühendisliği öğrencileri için! Bilgisayar mühendisliği bölümü Türkiye’nin dört bir yanında açılan üniversitelerin neredeyse olmazsa olmazı haline gelmiş durumda. Mühendislik fakültelerinden mezun olan öğrenciler yetmemiş olacak ki eğitim fakülteleri de bilgisayar mühendisi yetiştirmeye başladı.
Her yıl Bilgisayar Mühendisleri Odası (BMO), çeşitli firmaların sağladığı staj kontenjanları doğrultusunda öğrencileri bu firmalara yerleştiriyor. Ancak bu çaba yeterli olmadığı gibi staj yeri sorunu her geçen yıl daha da büyüyor.
Biz de BM Dergi olarak staj sorununu masaya yatırdık. TMMOB/BMO içinde çeşitli kurullarda görev alan BMO üyeleri; öğrencilere ve yeni mezunlar; firma yöneticileri ve öğretim üyeleri ile yaptığımız röportajlarla farklı bakış açılarını sunmaya çalıştık.
Mühendislik Öğrencilerinin Staj Sorunu: Nedenler, Sonuçlar ve Çözüm Önerileri – 1
Mühendislik öğrencilerinin mezun olabilmeleri için zorunlu stajlarını tamamlamaları gerekiyor. Buna karşın staj yeri bulmak her geçen gün daha da zorlaşıyor. Özellikle de bilgisayar mühendisliği öğrencileri için! Bilgisayar mühendisliği bölümü Türkiye’nin dört bir yanında açılan üniversitelerin neredeyse olmazsa olmazı haline gelmiş durumda. Mühendislik fakültelerinden mezun olan öğrenciler yetmemiş olacak ki eğitim fakülteleri de bilgisayar mühendisi yetiştirmeye başladı.Her yıl Bilgisayar Mühendisleri Odası (BMO), çeşitli firmaların sağladığı staj kontenjanları doğrultusunda öğrencileri bu firmalara yerleştiriyor. Ancak bu çaba yeterli olmadığı gibi staj yeri sorunu her geçen yıl daha da büyüyor. Biz de BM Dergi olarak staj sorununu masaya yatırdık. TMMOB/BMO içinde çeşitli kurullarda görev alan BMO üyeleri; öğrencilere ve yeni mezunlar; firma yöneticileri ve öğretim üyeleri ile yaptığımız röportajlarla farklı bakış açılarını sunmaya çalıştık. Mühendislik lisans eğitimindeki zorunlu stajın -genel olarak- üç temel amacı olmalı: Bu amaçlar doğrultusunda verimli bir staj en az 3 (üç) ay olmalı; gerekirse stajın bir bölümü, okulun ders dönemi içinde belli günleri işyerinde geçirerek de yapılabilmelidir. Daha yapıcı bir yöntem olarak hukuk alanındaki gibi mühendislikte de 4 yıllık lisans öğretimi sonrasında belli süreli (örneğin 12 aylık) staj dönemi tartışmaya açılabilir. BMO kapsamındaki disiplinler açısından genellikle iki yaklaşım görülmektedir: a) 3. ve 4. sınıflarda 21’er işgünlük 2 staj; b) 3. sınıfta…
Mühendislik Öğrencilerinin Staj Sorunu: Nedenler, Sonuçlar ve Çözüm Önerileri – 2
Öncelikle mezunlarının BMO üyesi olabildiği bilgisayar, yazılım, bilişim sistemleri, yapay zekâ, siber güvenlik ve adli bilişim mühendislikleri eğitimi sürecindeki önemli sorunlardan biri olan staj konusunu ele aldığınız için teşekkür ederim. Bu konudaki değerlendirmelerimi, BMO adına yer aldığım MÜDEK değerlendirmelerindeki izlenimlerim, konuk öğretim görevlisi olarak ders verdiğim Atılım Üniversitesi ve OSTİM Teknik Üniversitesi’ndeki gözlemlerim ile kurucusu olduğum TBK Bilişim Sistemleri AŞ adlı yazılım ve danışmanlık şirketimize gelen staj başvurularını göz önünde bulundurarak yapmaya çalışacağım. Ayrıca, BMO Eğitim Komisyonu Başkanı olarak ve eski başkanı olduğum Türkiye Bilişim Derneği (TBD) ile Yerli Yazılım Komitesi (Üretim) Başkanı olduğum TOBB Türkiye Yazılım Meclisi ve Başkan Yardımcısı olduğum ATO Bilişim Teknolojileri Meslek Komitesi çevresindeki meslektaşlarımızın, firma yöneticilerinin ve çalışanlarının paylaştığı deneyimleri de dikkate alarak sorularınızı yanıtlamaya çalışacağım. (BM Dergi) Size göre mühendislik öğrencilerinin zorunlu staj yeri bulmakta yaşadığı başlıca zorluklar nelerdir? Çeşitli görev ve rollerim gereğince temasta bulunduğun öğrencilerin sektörümüzdeki sivil toplum kuruluşlarından ve meslek yaşamları boyunca her zaman yanlarında olacak meslek odalarından, özellikle de BMO’dan haberlerinin olmadığını üzülerek görmekteyim. Burada STK’lar ve BMO olarak iğneyi de çuvaldızı da kendimize batırmalıyız. Neden öğrencilere yeterince ulaşamadığımızı sorgulamalıyız. Ulaştığımız öğrencilerin sayısını nasıl artırmak gerektiğini de kendimize sormalıyız. Öğrenci etkinliklerinde, diploma törenlerinde yer almak yeterli olmuyor. Bu durumun staj…
Mühendislik Öğrencilerinin Staj Sorunu: Nedenler, Sonuçlar ve Çözüm Önerileri – 3
Zeynep Selen Size göre mühendislik öğrencilerinin zorunlu staj yeri bulmakta yaşadığı başlıca zorluklar nelerdir? İş yerleri, çalışanlardan kısa sürede en fazla verimi alma çabasında oldukları için stajyerleri onlardan verim sağlamak için hazır hale getirene kadar staj sürelerinin dolduğunu düşündüklerinden onlara yatırım yapmayı tercih etmeyebiliyorlar. Bir öğrencinin eğitimine ve gelişimine katkıda bulunmak yerine bir an önce kendilerine birer çalışan kazandırmayı önceliklendiriyorlar. Her yıl binlerce yeni mühendis adayı mezun olurken, sınırlı staj olanaklarıyla bu sistem nasıl sürdürülebilir? Staj sistemi gözden geçirilerek gelişen teknoloji ve çalışma tarzlarına uygun olacak şekilde güncellenebilir. Kısa süreli stajlar yerine belki bir öğrenim yılı boyunca işbaşı eğitim gibi bir yapı tasarlanabilir. Üniversiteler ile sanayi/meslek odaları arasında staj temelli bir işbirliği modeli kurulmalı mı? Nasıl olabilir? Üniversite ve sanayi arasında bir bağ kurulması gerekiyorsa bunu sağlayacak en etkin yapı meslek odaları olacaktır. Sanayinin beklentileri ile üniversitelerin amaçları arasında deyim yerindeyse arabuluculuk yapabilirler. Bu amaçla komisyonlar / çalışma grupları oluşturarak her iki tarafın beklenti ve gereksinimlerini masaya yatırarak ortak çözümler bulunmasını sağlayabilirler. İlhami Türkdoğan Size göre mühendislik öğrencilerinin zorunlu staj yeri bulmakta yaşadığı başlıca zorluklar nelerdir? - Gerçek bir işyeri deneyimi elde edebilecekleri ve mentörlük desteği alabildikleri bir stajyeri bulabilmek - Staj sürecine ve staj yeri seçimine dair okullarda yeterli…
Mühendislik Öğrencilerinin Staj Sorunu: Nedenler, Sonuçlar ve Çözüm Önerileri – 4
Yılda ortalama kaç öğrenciye staj olanağı sunuyorsunuz? Zorunlu stajyer almak size göre firmaya ne tür katkılar sağlıyor? Ya da zorluklar yaratıyor mu? Her yıl ortalama 120-150 öğrenciye staj imkanı sunuyoruz. Bu sayı, dönemsel ihtiyaçlara göre değişiklik gösterebiliyor. Özellikle yaz döneminde staj programımız yoğun bir şekilde devam ediyor. Stajyerlerimiz, firmamıza genç ve dinamik bir bakış açısı kazandırırken; biz de onların gelişimlerine katkı sağlayacak projelerde görev almalarını destekliyoruz. Böylece hem öğrenciler için verimli bir öğrenme deneyimi sunuyor hem de uzun vadede şirketimizin potansiyel yetenek havuzunu güçlendiriyoruz. Sizce zorunlu staj süreci öğrenciler için gerçekten mesleki gelişime katkı sağlıyor mu? Bu noktada asıl belirleyici olan, öğrencinin öğrenmeye açıklığı ve motivasyonudur. Kendi gelişimine odaklanan, sürece aktif katılan ve merakla öğrenmeye açık olan öğrenciler, zorunlu staj döneminde kendilerine büyük değer katabiliyor. Mühendislik öğrencilerinin sayısı her geçen yıl artıyor. Sizce sektör bu talebi karşılayabiliyor mu? Yoksa bir kapasite krizi mi yaşanıyor? Her geçen yıl mühendislik öğrencilerinin sayısı artsa da sektörün ihtiyaç ve talepleri de paralel şekilde çeşitleniyor ve artıyor. Günümüz teknoloji dünyasında sektörde kapasite krizine yol açacak bir durum öngörmüyoruz. Burada asıl belirleyici unsur, yeni mezunların yalnızca teorik bilgiyle değil, aynı zamanda pratik beceriler ve güncel teknolojilere uyum yetkinlikleriyle sektöre adım atmaları oluyor. Şirketler, teknik bilginin yanı…
Mühendislik Öğrencilerinin Staj Sorunu: Nedenler, Sonuçlar ve Çözüm Önerileri – 5
Sultan Gürbüz (Çankaya Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği, 4. Sınıf) Staj yeri ararken karşılaştığınız en büyük zorluklar nelerdi? Staj yeri ararken karşılaştığım en büyük zorluklardan biri, başvurduğum her firmanın kendine özgü beklentileriydi. Başvuru sürecinde kendini tanıt temalı kısa video hazırlamak, İngilizce, matematik ve mantık soruları içeren genel yetenek sınavına girmek, seçtiğim staj konusuna dair bilgimi ölçen alan sınavına katılmam gerekti. Her biri için günümün belli bir zamanını ayırdım ve bu vakit en az iki saatti. Özellikle video çekimi çok zorluydu; 1–2 dakikalık sürelerde tüm deneyimlerimi aktarmam beklendiği için en az 50 kez tekrar çekmek durumunda kaldım. Bir diğer zorluk ise geri dönüş sürecindeki belirsizlikti. Staj kabul evraklarını teslim etme tarihine yakın bir zamana kadar olumlu ya da olumsuz bir yanıt alamadım. Üniversitemdeki IEEE Öğrenci Kolu İdari Kurul’unda görev yaptığım için kampüsteki kariyer günleri sırasında şirket stantlarında bir İK görevlisi bana staj imkânı teklif etmişti; ancak daha sonra ulaşımla ilgili destek veremeyeceklerini belirttiler. Fabrika OSB’de bulunduğu için arabasız gidilmesi oldukça zordu ve bu nedenle teklifi reddetmek zorunda kaldım. En yıpratıcı kısım ise sürecin şeffaf olmamasıydı. Red yanıtı geldiğinde dahi gerekçeler net bir şekilde açıklanmadı, hep yuvarlak ifadeler kullanıldı. Bu durum, süreci belirsiz ve umut kırıcı hale getirdi. Okulunuzun staj yeri bulma sürecinize ne…
