Sultan Gürbüz (Çankaya Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği, 4. Sınıf)
Staj yeri ararken karşılaştığınız en büyük zorluklar nelerdi?
- Sultan Gürbüz (Çankaya Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği, 4. Sınıf)
- Enes SAPAN (Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği, Yeni Mezun)
- Helin AYBOĞA (Bandırma 17 Eylül Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği, 4. Sınıf)
- İrem ERDÖL (Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği, Yeni Mezun)
Staj yeri ararken karşılaştığım en büyük zorluklardan biri, başvurduğum her firmanın kendine özgü beklentileriydi. Başvuru sürecinde kendini tanıt temalı kısa video hazırlamak, İngilizce, matematik ve mantık soruları içeren genel yetenek sınavına girmek, seçtiğim staj konusuna dair bilgimi ölçen alan sınavına katılmam gerekti. Her biri için günümün belli bir zamanını ayırdım ve bu vakit en az iki saatti. Özellikle video çekimi çok zorluydu; 1–2 dakikalık sürelerde tüm deneyimlerimi aktarmam beklendiği için en az 50 kez tekrar çekmek durumunda kaldım.
Bir diğer zorluk ise geri dönüş sürecindeki belirsizlikti. Staj kabul evraklarını teslim etme tarihine yakın bir zamana kadar olumlu ya da olumsuz bir yanıt alamadım. Üniversitemdeki IEEE Öğrenci Kolu İdari Kurul’unda görev yaptığım için kampüsteki kariyer günleri sırasında şirket stantlarında bir İK görevlisi bana staj imkânı teklif etmişti; ancak daha sonra ulaşımla ilgili destek veremeyeceklerini belirttiler. Fabrika OSB’de bulunduğu için arabasız gidilmesi oldukça zordu ve bu nedenle teklifi reddetmek zorunda kaldım.
En yıpratıcı kısım ise sürecin şeffaf olmamasıydı. Red yanıtı geldiğinde dahi gerekçeler net bir şekilde açıklanmadı, hep yuvarlak ifadeler kullanıldı. Bu durum, süreci belirsiz ve umut kırıcı hale getirdi.
Okulunuzun staj yeri bulma sürecinize ne kadar yardımcı olduğunu düşünüyorsunuz? Daha fazla ne tür destekler beklerdiniz?
Üniversitemizde staj yeri bulma süreci büyük ölçüde öğrencilerin kendi sorumluluğuna bırakılıyor. Bunun gerekçesi olarak, öğrencilerin iş arama sürecine hazırlanması ve deneyim kazanması gösteriliyor. Bu bakış açısı doğrultusunda üniversite, doğrudan staj için şirket listeleri sunmuyor; yalnızca bazı öğretim elemanlarının sınırlı yönlendirmeleri ile katkı sağlanıyor.
Diğer üniversitelerde ise farklı uygulamalar görülebiliyor. Örneğin bazıları öğrencilere doğrudan staj yeri listeleri sunarken, bazıları belirli firmalarla protokol imzalayarak başarılı öğrencilerini bu firmalara yönlendiriyor. Bizim üniversitemizde de protokoller bulunmasına rağmen, özellikle Bilgisayar Mühendisliği özelinde daha güçlü iş birliklerinin kurulması gerektiği görülüyor.
Bu noktada, yeni kurulan Öğrenci Dekanlığı departmanının önemli bir rol üstlenebileceğine inanıyorum. Öğrenci Dekanlığı aracılığıyla öğrenciler ile sektör arasındaki iletişimin artacağını ve bu süreçte yaşanan sorunların daha verimli şekilde ele alınabileceğini düşünüyorum.
Sektördeki firmaların stajyerlere yaklaşımları hakkında ne düşünüyorsunuz? Stajyerlere yönelik beklentiler gerçekçi mi?
Sektördeki firmaların stajyerlere yaklaşımı çoğu zaman gerçekçi değil. Stajyerler, iş hayatına hazırlanacakları ve tecrübeli mühendislerden öğrenecekleri projelere dahil edilmek yerine, ufak görevler verilerek kendi başlarına çözüm üretmeye yönlendiriliyor. Çoğu firma öğretici bir rol üstlenmek yerine yalnızca denetleyici bir pozisyonda kalıyor. Hatta “staj bulmak zor, o halde ona şirkette çalışanların yapabileceği işi yaptırabiliriz” anlayışıyla, öğrencilerden neredeyse tam zamanlı bir personel performansı bekleniyor. Buna rağmen stajyerlere çoğu zaman hiçbir ücret ödenmiyor. Bu durumda stajyerler, yapay zekâ araçları ve internet kaynaklarıyla stres altında beklentileri karşılamaya çalışıyor; çoğu zaman sıfırdan programlama dilleri öğrenip, şirkette kullanılan yazılımlara adapte olmakla tüm staj süresini geçiriyor.
Bazen ise tam tersi şekilde, stajyerlere hiçbir anlamlı iş verilmeden yalnız bırakıldıkları da oluyor. Bu durumlar, stajın öğrenme odaklı amacını gölgeleyerek süreci ya baskıcı ya da verimsiz hale getiriyor.
Staj sorununu çözebilmek için neler yapılabilir?
- Üniversiteler daha fazla firma ile protokol imzalayıp öğrencilere güvenilir staj imkânları sunmalı. Sanayi işbirlikleri ile ortak projeler arttırılabilir.
- Şirketlerin stajyerlerden beklentileri, öğrencilerin bilgi düzeyine uygun şekilde yeniden tanımlanmalı. Ya da öğrencilerin bilgi birikimlerini ölçen anlamlı sınavlarla uygun birime yönlendirilip kişinin ileride çalışmak istediği alanla ilgili staj yapması sağlanmalı. Bunu da okul örneğin siber güvenlik stajı yapmak istiyorsanız şu şirketlere başvurabilirsiniz, yapay zeka ya da robotik stajı için şu şirketler diyerek protokollerle öğrencilerin alan eğitimleri desteklenebilir.
- Staj süreci şeffaf hale getirilmeli; olumlu veya olumsuz tüm başvurulara gerekçeli geri dönüş yapılmalı.
- Ulaşım ve barınma gibi temel konularda firmaların stajyerlere destek sağlaması teşvik edilmeli.
- Stajyerlerden tam zamanlı çalışan performansı bekleniyorsa, en azından sembolik de olsa bir ücret ödenmeli.
- Staj, firmaların kısa vadeli iş gücü ihtiyacını karşılamak için değil, öğrencilere rehberlik ederek onların mesleki gelişimine katkı sağlamak için yapılandırılmalı.
- Devletin denetleme mekanizmaları arttırılmalı. Stajyer sayıları ücret ödemeleri vb. konular denetlenmeli.
Enes SAPAN (Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği, Yeni Mezun)
1. Staj yeri ararken karşılaştığınız en büyük zorluklar nelerdi? (Başvuru süreçlerinin karmaşıklığı, geri dönüş alamama, vb.)
Sektördeki gerek aday öğrenci sayısı fazlalığından, gerek hepimizin kendi alanlarında staj yapabileceği şirket sayısının limitli olmasından ötürü, şirketlerin çoğunun seçicilik miktarındaki artış aslında en büyük problemdi. Bu problemin peşinden getirdiği, her şirketin adaylara tekrar tekrar doldurttuğu formlar, çözdürdüğü testler, yaptırdıkları kişilik analizleri, proje ödevleri, ik ve takım lideri mülakatları gibi sonu gelmez görevlerin ardından, şirketlerin bir de sonunda bir olumsuz dönüş bile yapmaması kesinlikle problemliydi.
2.Okulunuzun staj yeri bulma sürecinize ne kadar yardımcı olduğunu düşünüyorsunuz? Daha fazla ne tür destekler beklerdiniz?
Okulum zorunlu stajım da dahil olmak üzere staj yerlerim için direkt olarak bir yardımda bulunmadı. Kendi ellerinden geleni arkasına koymayan hocalarım bulundu ancak onların çabasını okula yormak çok doğru gelmiyor bana. Kesinlikle okulumun çeşitli şirketlerle stajyer alımı üzerine anlaşma sağlamasını isterdim.
3.Sektördeki firmaların stajyerlere yaklaşımları hakkında ne düşünüyorsunuz? Stajyerlere yönelik beklentiler gerçekçi mi?
Benim fikrimce sektörde stajyerlere karşı tam olarak nasıl bir tutumla yaklaşılması gerektiği konusunda bir çözüme kavuşulamamış. Şirketlerin bir kısmı stajyerlere deneyimli çalışan gibi davranırken bir kısmı ise ofisin köşesindeki masalardan birine oturtup görmezden geliyor. Sektörle tanışmanın ilk adımı olan stajın aslen hem deneyim hem eğitim sağlaması gerektiğini düşünüyorum ve bence sektördekilerin de stajyerlere yaklaşımı bu yönde şekillenmeli.
4.Staj sorununu çözebilmek için neler yapılabilir?
Başta direkt olarak eksikliğini hissettiğim üniversiteler ve şirketler arasındaki anlaşmalar ile ilgili çalışmalar yapılabilir. Daha sonrası için ise özellikle ufak boyutlu şirketler ve öğrenciler arasındaki bağı kurmak amacıyla projelerde bulunulabilir. Şirketlerin şeffaf bir süreç yürütmesi ve öğrencilerin de daha fazla staj imkanı bulabilmesi için böyle bir yöntem iş görecektir.
Helin AYBOĞA (Bandırma 17 Eylül Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği, 4. Sınıf)
1. Staj yeri ararken karşılaştığınız en büyük zorluklar nelerdi? (Başvuru süreçlerinin karmaşıklığı, geri dönüş alamama, vb.)
Bana göre en büyük zorluk, başvuru süreçlerinin çok uzun ve çok aşamalı olmasıydı. Sayfalarca doldurulan formların ardından genel yetenek ve alan testleri, proje aşaması, grup mülakatları, ardından İK ve yönetici mülakatları derken oldukça yorucu bir süreçten geçiyorsunuz. Tüm bu aşamaları tamamlasanız bile çoğu zaman olumlu ya da olumsuz net bir geri dönüş alamamak, aslında sürecin en yıpratıcı kısmı oluyordu.
2.Okulunuzun staj yeri bulma sürecinize ne kadar yardımcı olduğunu düşünüyorsunuz? Daha fazla ne tür destekler beklerdiniz?
Açıkçası okulun staj yeri bulma sürecine doğrudan bir katkısını görmedim. Sadece kontenjan dahilinde okul bünyesinde staj imkânı sunuluyor ama bu da herkese yetmiyor. Daha fazla şirket işbirlikleri ve yönlendirme desteği olmasını isterdim.
3.Sektördeki firmaların stajyerlere yaklaşımları hakkında ne düşünüyorsunuz? Stajyerlere yönelik beklentiler gerçekçi mi?
Ben şu ana kadar iki farklı yerde staj yaptım ve her ikisinde de stajyerlere değer veren, yardımcı olmaya istekli ekiplerle karşılaştım. Stajyer olduğumuzu göz önünde bulunduruyorlar ve bizden beklentileri aslında sadece öğrenmeye açık ve hevesli olmamız yönündeydi.
4.Staj sorununu çözebilmek için neler yapılabilir?
Bence staj sorununu çözmek için farklı tarafların sorumluluk alması gerekiyor. Şirketler özellikle daha adil ve şeffaf davranarak önemli bir adım atabilir. Çoğu zaman kontenjanlar duyurulmadığı için öğrenciler sadece büyük firmalara yöneliyor ve çoğu olumsuz dönüş bile alamıyor. Eğer daha fazla şirket ilan açsa ve süreç “tanıdıklardan” uzak yürütülse, pek çok öğrencinin staj sorunu çözülebilir.
İrem ERDÖL (Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği, Yeni Mezun)
Staj yeri ararken karşılaştığınız en büyük zorluklar nelerdi? (Başvuru süreçlerinin karmaşıklığı, geri dönüş alamama, vb.)
LinkedIn ve benzeri platformlarda staj ilanlarının çok az olması en büyük zorluktu. Başvurduğum ilanların neredeyse tamamına geri dönüş yapılmadı, geri dönüş yapan firmalar ise sınav yapmadan direkt olumsuz dönüş sağladı. CV kriterlerim uygun olmasına rağmen dikkate alınmaması, firmaların stajyer alım sürecine yeterince önem vermediğini düşündürdü.
Okulunuzun staj yeri bulma sürecinize ne kadar yardımcı olduğunu düşünüyorsunuz? Daha fazla ne tür destekler beklerdiniz?
Okulum staj yeri bulma sürecinde kurumsal bir destek sunmadı. Sadece bazı hocalar bireysel olarak yardımcı olmaya çalıştı. Oysa üniversitenin firmalarla anlaşma yapıp belirli kontenjanlar sağlaması, öğrencilerin süreci daha kolay yönetmesine katkı sağlayabilirdi.
Sektördeki firmaların stajyerlere yaklaşımları hakkında ne düşünüyorsunuz? Stajyerlere yönelik beklentiler gerçekçi mi?
Bazı firmaların stajyerlerden beklediği nitelikler, aslında tam zamanlı çalışanlarda bile bulunmayabiliyor. Stajın amacının eğitim ve deneyim kazanmak olduğunu unutarak gerçekçi olmayan beklentiler koyduklarını düşünüyorum.
Staj sorununu çözebilmek için neler yapılabilir?
Üniversitelerin firmalarla daha güçlü iş birliği yaparak kontenjan oluşturması ve öğrencilere yönlendirme sağlaması staj sorununu büyük ölçüde azaltabilir.
