Zeynep Selen
Size göre mühendislik öğrencilerinin zorunlu staj yeri bulmakta yaşadığı başlıca zorluklar nelerdir?
İş yerleri, çalışanlardan kısa sürede en fazla verimi alma çabasında oldukları için stajyerleri onlardan verim sağlamak için hazır hale getirene kadar staj sürelerinin dolduğunu düşündüklerinden onlara yatırım yapmayı tercih etmeyebiliyorlar. Bir öğrencinin eğitimine ve gelişimine katkıda bulunmak yerine bir an önce kendilerine birer çalışan kazandırmayı önceliklendiriyorlar.
Her yıl binlerce yeni mühendis adayı mezun olurken, sınırlı staj olanaklarıyla bu sistem nasıl sürdürülebilir?
Staj sistemi gözden geçirilerek gelişen teknoloji ve çalışma tarzlarına uygun olacak şekilde güncellenebilir. Kısa süreli stajlar yerine belki bir öğrenim yılı boyunca işbaşı eğitim gibi bir yapı tasarlanabilir.
Üniversiteler ile sanayi/meslek odaları arasında staj temelli bir işbirliği modeli kurulmalı mı? Nasıl olabilir?
Üniversite ve sanayi arasında bir bağ kurulması gerekiyorsa bunu sağlayacak en etkin yapı meslek odaları olacaktır. Sanayinin beklentileri ile üniversitelerin amaçları arasında deyim yerindeyse arabuluculuk yapabilirler. Bu amaçla komisyonlar / çalışma grupları oluşturarak her iki tarafın beklenti ve gereksinimlerini masaya yatırarak ortak çözümler bulunmasını sağlayabilirler.
İlhami Türkdoğan
Size göre mühendislik öğrencilerinin zorunlu staj yeri bulmakta yaşadığı başlıca zorluklar nelerdir?
– Gerçek bir işyeri deneyimi elde edebilecekleri ve mentörlük desteği alabildikleri bir stajyeri bulabilmek
– Staj sürecine ve staj yeri seçimine dair okullarda yeterli mentörlük desteğinin verilmeyişi
Her yıl binlerce yeni mühendis adayı mezun olurken, sınırlı staj olanaklarıyla bu sistem nasıl sürdürülebilir?
– Bu sistem iki durumdan biri gerçekleşirse değişebilir:
1) Mevcut staj düzeninin bürokrasi ya da sermaye çevrelerine tümüyle dert haline dönüşmesi. Henüz bu durumu gözlemlemiyoruz. Özel üniversiteler sermaye birikiminin önemli kanallarından biri haline geldi. Öğrenciler, ileride işçi olarak çalışacakları sisteme daha üniversitedeyken hazırlanmış oluyorlar. Boyun eğmeyi öğreniyorlar. Birer öğrenciyken şirketler önünde kuyruğa giriyorlar ve kendilerine staj lütfi edilmesi için yalvarıyorlar.
2) Aşağıdakilerin yani öğrencilerin emek örgütleriyle birlikte isyan etmesiyle. Henüz bu yönde bir kıvılcım, belirti gözlenmiyor.
Üniversiteler ile sanayi/meslek odaları arasında staj temelli bir işbirliği modeli kurulmalı mı? Nasıl olabilir?
– Üniversiteleri bugünkü rejimde sermaye birikim düzeninin unsurlarından biri olarak kabul edersek, devlet ve sermaye çevrelerinin istediği model budur. Oysa TMMOB ve odalarının savunması gereken, üniversite öğrencilerinin toplumsal sorumluluk bilinci kazanması, entelektüel ve mesleki gelişimini artırmak olmalıdır. Sermayenin ihtiyaçlarını önceleyen değil bireyi ve toplumu önceleyen bir yaklaşım savunulmalıdır. BMO için ikili bir görev tarif edebilirim.
1) Sermaye yanlısı iktidara karşı mücadele etmek ve öğrencileri de bu yönde bilinçlendirmeye çalışmak
2) Piyasanın yok edildiği, sermayenin ihtiyaçlarının değil de toplumsal çıkarların öncelikli olduğu bir sistemin hayal edilebilmesinin koşullarını oluşturmak. Örneğin üç ya da dört şehirde staj mekanları oluşturarak, toplumsal sorumluluk, dayanışma, mesleki gelişimi tarihselliği içinde kavratacak stajlar düzenlemek
Mehmet Gürol Çay
Size göre mühendislik öğrencilerinin zorunlu staj yeri bulmakta yaşadığı başlıca zorluklar nelerdir?
Sistemin sıkıştığı bu günlerde, firmalar artık eskisi gibi yetiştirmek için herhangi bir kişi alımı yapmıyor. Dolayısıyla bu noktada firmalar sadece kıdemli kişileri bünyelerine katıp 3 işi, AI’ında hayatımıza girmesi ile birlikte, yaptırmak istemektedir. Bu da ne yazık ki usta-çırak ilişkisine zarar vermektedir. Ayrıca her köşe başına açılan dershane tipi üniversiteler ile birlikte gereğinden fazla mezunun piyasada staj bulmaya çalışması ve daralan ekonomi ile birlikte firmaların daha az kişiler ile operasyonlarını devam ettirme istekleri ne yazık ki öğrenciler üzerinde staj sorunu oluşturmaktadır.
Her yıl binlerce yeni mühendis adayı mezun olurken, sınırlı staj olanaklarıyla bu sistem nasıl sürdürülebilir?
Burada aslında sorunu çözmek için bir kaç adım geri çıkmak gerekli. Öncelikli olarak şu soruya cevap vermek gereki: Her yıl bu kadar mezuna ihtiyacımız var mı? Bunun planlanması çok önemli çünkü bu kadar mezuna iş verebilecek aslında bir özel sektör ve kamu ihtiyacı yoksa staj sorunu çığ gibi büyüyecektir. Bunun yanı sıra klasik staj sisteminde de ufak değişikliklere gitmek buralara yeni soluklar getirmek de kısa süreli bir çözüm olabilir. Akademi gibi yapılar kurularak stajyerleri firmalar için daha cazip hale getirmek ve aynı zamanda bu işbirlikler ile birlikte stajyer yetiştirmenin firmalarının doğal bir görevi olduğunu anlatmak, bunu aşılamak gereklidir. Ancak bu projeler ülke ekonomisiyle bağımsız düşünülemez. Tüm firmalar bu gibi projelerden maliyetten kaynaklı kaçınmaktadır.
Üniversiteler ile sanayi/meslek odaları arasında staj temelli bir işbirliği modeli kurulmalı mı? Nasıl olabilir?
Öğrencilerin stajına başlangıçlarda ilk basamağın Oda olması öğrencilerin aidiyet duygusunu da arttıracaktır. Burada kurulacak sistem aslında akademiden mezun olmuş bir öğrencinin sektörün gerçekleriyle daha erken bir tanıştırma ve onları sıfır noktasında daha ileriye taşımak olabilir. Böylelikle üniversitede öğrendiği akademik bilgileri doğrudan gerçek hayatta uygulayabilir olacaktır. Her dönem oluşturulan bir program ile bir eğitim planlaması yapıp öğrencilerin sektörde en çok kullanacağı teknik veya teknik olmayan bilgilerin öğretildiği sonrasında öğrenciler ile firmaların bir araya getirildiği bir sistem en azından bu staj sürecini bir miktar sürdürülebilir kılacaktır.
