Tekno-politika

Gözetime Karşı Küresel Çağrılar

mm
yazan BM Dergi

Edward Snowden tarafından ortaya çıkarılan NSA/PRISM dinleme, takip ve gözetim skandalı önemli tartışmalara neden oldu ve olmaya devam ediyor. Konuya dair pek çok kurum, örgüt, girişim ve inisiyatif tarafından açıklamalar yapıldı, protesto eylemleri gerçekleştirdi. Böyle bir dönemde yapılmış en önemli bulduğumuz dört metni, karşılaştırmalı bir arşiv sunmak amacıyla BM Dergi’de yayınlıyoruz.

Dijital çağın en önemli şirketleri tarafından yayınlanan “Küresel Devlet Gözetim Reformu” ilk defa tam Türkçe metniyle, ona cevap niteliğinde Özgür Yazılım Vakfı tarafından yayınlanan “Kurumsal Gözetim Reformu” açıklaması, Dünyaca ünlü yazarların ortak imzasıyla duyurulan ve imzaya açılan “Dijital Çağda Bir Demokrası Savunması” ve son olarak Birleşmiş Milletler’de geniş bir katılımla imzalanan “Dijital Çağda Mahremiyet Hakkı” bildirisini  yazının devamında bulabilirsiniz.

Bütün bu bildiriler ve küresel çabanın, devletlerin vatandaşlarını gözetim ve kontrol altında tuttuğu değil, vatandaşların devlet işleyişi üzerinde söz ve denetim talep ettiği bir döneme gidişe katkı sağlamasını umuyoruz.

Küresel Devlet Gözetim Reformu

rgsAşağıda imzası olan şirketler, dünya devletlerinin bireylerin gözetimi ve bireylerin bilgilerine ulaşımını düzenleyen yasa ve uygulamaları açık bir biçimde tanımlamaları için zamanın geldiğine inanmaktadır.

Aşağıda imzası olan şirketler, devleterin vatandaşlarının güvenliği ve emniyeti için gerekli tedbirleri almaları gerektiğini anlamakla beraber, geçerli yasa ve pratiklerin yeniden düzenlenmesi gerektiğine inanmaktadır.

İfade özgürlüğü ve mahremiyetin yerleşik küresel normlarıyla uyumlu olarak hükümetlerin kolluk ve istihbarat faaliyetlerinin kurallarla sınırlı, dar kapsamlı, şeffaf ve denetime tabi olması hedefleriyle, hükümetleri aşağıdaki ilkeleri onaylamaya ve bu ilkeleri hayata geçirecek reform düzenlemelerini yapmaya çağırıyoruz.

1. Kullanıcı Bilgileri Toplama Konusunda Devletlerin Otoritelerinin Sınırlanması
Devletler, servis sağlayıcılarını kullanıcı bilgileri ifşası, kullanıcıların makul mahremiyet çıkarları ve internet güvenilirliğini zedeleyebilecek konularda zorlama yetkileriyle ilgili makul sınırlamalar oluşturmalıdır. Ek olarak devletler, İnternet iletişiminin toplu incelenmesi yerine, gözetimi yasal amaçlarla belirli ve bilenen kullanıcılarla sınırlanmalıdır.

2. Gözetim ve Hesap Verebilirlik
Bilgi üretimini toplamak veya zorlamak isteyen istihbarat ajansları, yürütme yetkilerinin güçlü kontroller ve dengelere tabi olduğu açık bir yasal çerçeve kapsamında bunu yapmaları gerekir. Konuyu ele alan mahkemeler bağımsız olmalı ve tarafları kapsayan bir süreç yürütmeli, ve devletler önemli kararların kamuya açıklanmasını sağlayarak mahkemeler topluma karşı hesap verebilir hale getirilmelidir.

3. Devlet Taleplerinde Şeffaflık
Şeffaflık, yönetimlerin gözetim yetkileri ve bu yetkiler altında uygulanan programların kapsamına dair bir tartışma için zaruridir. Hükümetler, şirketlere kullanıcı bilgileri için hükümet taleplerinin sayısı ve niteliğini yayınlamak için izin vermelidir. Buna ek olarak, hükümetler de derhal kamuya bu verileri açıklamalıdır.

4. Serbest Bilgi Akışına Saygı
Verinin sınırlar ötesine akışı veya erişilebilir olması sağlam bir 21. yüzyıl ekonomisi için esastır. Devletler veri transferine izin vermeli ve ülke dışında depolanmış hukuki olarak uygun bilgiye şirket veya bireylerin erişimi engellenmemelidir. Devletler servis sağlayıcıların altyapılarını bir ülkenin sınırları içerisinde tutmasını veya yerelde faaliyet göstermesini zorunlu tutmamalıdır.

5. Devletler Arası Çatışmaları Önleme
Çatışmalı yasaları önlemek ve yargı üzerinden yasal veri isteklerini yönetmek için, gelişmiş karşılıklı adli yardımlaşma anlaşması (MLAT) gibi sağlam, ilkeli ve şeffaf bir çerçeve oluşturulmalıdır. Bir devletin yargı kararı diğeriyle uyuşmadığında, uyuşmazlığı çözmek için birlikte çalışmak devletlerin görevidir.

Kurumsal Gözetim Reformu

FSF_Logo.menorÖzgür Yazılım Vakfı “Devlet Gözetim Reformu” kapsamında önerilen önlemlerin birini veya daha fazlasını destekleyebilir. Savundukları gözden geçirme ve tartışmanın sonrasında, biz şirketlerin bu koalisyonu ile çalışabiliriz. Bu koalisyon tarafından, gözetim bir yanının tanındığını görmek ümit verici.

Ancak, bu sorun tek başına devletlerin reformu yoluyla çözülebilecek bir iş değildir ve bu reformlar odaklanmanın daha köklü bir değişimin enerjisini tüketmesi tehlilesi de söz konusudur. Politika reformunun yanı sıra, yazılım reformu da gereklidir.

ABD’de ortaya çıkan pek çok casus ajanslara karşı politikalar ve yasalar zaten vardı. Bu kurallar görmezden gelindi veya gözetimi artıracak şeklinde yorumlandı.

Gözetim, bu şirketlerin yazılım ve teknolojileri ile mümkün olmuştur. Microsoft Windows, NSA için arka kapılar temin ediyor. Google ve Facebook gibi şirketler, işleyişlerini büyük miktarlarda veri madenciliğine tabi tutulacak kullanıcı verilerini konsolide etme modeli üzerine kuruyor ve kullanıcıları kendi bilgisayarlarında çalıştırdıkları yazılımlardan uzakta barındırılan yazımlara çekiyorlar.

Koalisyonun sitesinde veya açık mektubun hiç bir yerinde, şirketlerin hiç biri olanların sorumluluğunu almıyor. Ayrıca, tamamen savunmasız bir pozisyonda olan kendi kullanıcılarını çekinmeden istismar ediyorlar. Yazılımın tescilli olmasında ısrar ediyorlar; telif hakkı, patent ve sözleşmelerin kullanılmasını istiyorlar.

Her durumda, kullanıcılar için aynı olumsuz etkiler söz konusudur. Bu yazılımları kullanan insanların, yazılımların aslında ne yaptığını görmesine veya onların adına başklarının incelemesine izin verilmiyor. Sonuç olarak söz konusu olan, yalnızca yazılım “sahibi” şirkete hizmet veren bir bilgisayar, ve bilgi paylaşmayı tercih ettikleri devletler veya arka kapıları kullanabilen herhangi biridir.

Ayrıca, kullanıcıların kendi bilgilerine yalnızca devletlerin nasıl eriştiğine dair endişelenmesine gerek yoktur, şirketlerin nasıl eriştiğini denetleme hakları da vardır. Şirket çalışanlar da NSA çalışanları gibi görevlerini kötüye kullanabilirler

Bu şirketler yasal değişiklikler için verdikleri desteği dile getirirken, teknolojiyi herkesin gizlilik, özgürlük ve güvenliğine zarar verecek biçimde kullanmaya devam ediyorlar.

Biz bu şirketleri kullanıcıların kullandıkları yazılım ve bilgisayarlar üzerindeki kontrolü için desteklerini ek ilkeleri tanımlayarak bildirmeye çağırıyoruz. Bizim bir http://reformcorporatesurveillance.org ‘a ihtiyacımız var

Onlar bunu yapana kadar, en fazla bu çabanın yararlı müttefikleri olabilirler. Yeni yasalar için fikirlerini destekleyebiliriz, ancak kamu kaynaklarının kendilerinin sürekli derinleştirdiği yaraları kapatmak için yeni yarabandı politikları geliştirmeye harcanmaması için dikkatli olmalıyız.

Bunun bizleri, onların mevcut kusurlarından veya radikal yazılım reformu ihtiyacından uzaklaştırmasına izin vermeyeceğiz.

Dijital Çağda Bir Demokrasi Savunması

pamuk-gunter-gras-nobel-yazarlar

Kitlesel gözetlemelerin son aylarda arttığı bilinen bir gerçek. Devlet, bir kaç tık ile cep telefonunuza, emailinize, sosyal ağlarınıza ve internette yaptığınız aramalara ulaşabiliyor.

Politik eğilimlerinize, eylemlerinize ulaşılabiliyor. İnternet şirketlerinin işbirliği ile bilgileriniz toplanıyor ve depolanıyor, böylece yapacağınız tüketim ve alışkanlıklarınız öngörülebiliyor.

Bireyin dokunulmaz bütünlüğü demokrasinin temel taşıdır. İnsan bütünlüğü bedenin ötesindedir. Bütün insanların düşüncelerinde, kişisel çevrelerinde ve iletişimlerinde gözetlenmeme ve rahat bırakılma hakkı vardır.

Bu temel insan hakkının içi, kitlesel gözetleme amacı ile, teknolojik gelişmelerin devletler ve şirketler tarafından kötüye kullanımı yoluyla boşaltılmış, hükümsüz kılınmıştır.

Gözetleme altında olan biri artık özgür değildir; gözetleme altında olan bir toplumda ise demokrasi yoktur. Demokrasinin geçerliliğini sürdürebilmesi için, demokratik haklarımız gerçek alanda olduğu kadar sanal alanda da uygulanmalıdır.

*Gözetleme, özel alan ihlalidir ve düşünce ve ifade özgürlüğünü tehlikeye sokar.

*Kitlesel gözetleme her bir vatandaşı potansiyel şüpheli olarak görür. Tarihi miraslarımızdan biri olan masumiyet karinesini alt üst eder.

*Gözetleme, devlet ve şirketler gizlilik içinde hareket ederken bireyi şeffaf kılar. Gördüğümüz gibi bu güç sistemli olarak kötüye kullanılır.

*Gözetleme hırsızlıktır. Bu bilgiler kamu malı değildir: bize aittir. Davranışlarımızı öngörmek için kullanıldığında, başka bir şeyden yoksun bırakılırız: demokratik özgürlüğün olmazsa olmazı olan hür irade ilkesi.

Herkesin, demokratik vatandaşlar olarak, kişisel verilerinin yasal yollardan hangi ölçüde ve kimler tarafından toplanabileceğine, saklanabileceğine, işlenebileceğine karar verme; bu verilerin nerede saklandığı ve nasıl kullanılacağı hakkında bilgi sahibi olma; verilerin yasal olmayan biçimlerdetoplanması durumunda silinmesini sağlama HAKKINA SAHİP OLMASINI TALEP EDİYORUZ.

TÜM DEVLETLERİ VE ŞİRKETLERİ bu haklara saygılı olmaya davet ediyoruz.

TÜM VATANDAŞLARI bu haklarını korumaya çağırıyoruz.

BİRLEŞMİŞ MİLLETLERİ dijital çağda insan haklarının korunmasının önemini kabul etmeye ve Uluslararası Dijital Haklar Beyannamesi oluşturmaya davet ediyoruz.

TÜM DEVLETLERİ bu anlaşmayı imzalamaya ve bağlı kalmaya davet ediyoruz.

Dijital Çağda Mahremiyet Hakkı Konulu BM Bildirisi

un

(…)

Tüm Devletlere;

(a) Dijital iletişim dahil olmak üzere kişilerin mahremiyet haklarına saygı gösterilmesi ve bu hakkın korunması;

(b) Uluslar arası insan hakları yasalarıyla uyumlu ulusal yasal düzenlemeler de dahil olmak üzere mahremiyet haklarının çiğnenmesine bir son verilmesini sağlayacak önlemler alınması ve bu hak tecavüzlerini engelleyecek koşulların yaratılması;

(c)Uluslar arası insan hakları yasalarındaki tüm sorumlulukların kapsamlı ve etkin bir biçimde yürürlüğe konularak mahremiyet hakkını bu çerçevede değerlendirmek ve kitlesel gözetim, teknik takip ve veri toplama faaliyetleri de dahil olmak üzere iletişim gözetimiyle ilgili tüm mevzuatların, prosedürlerin ve uygulamaların gözden geçirilmesi;

(d)Devlet tarafından gerçekleştirilen iletişim takibi, teknik takip ve veri toplama faaliyetleri konusunda etkin, şeffaf ve bağımsız bir denetim mekanizması kurmak veya halihazırdaki bu tip mekanizmaların korunmasını sağlamak;

(…)