“Bilgisayar” Sözcüğünün 50. Yılında

mm Aydın Köksal 11 Görüntüleme
4 Dk Okundu

Prof. Dr. Aydın Köksal, 23 – 24 Kasım 2019’da düzenlenen Bilgisayar Mühendisleri Kurultayı kapsamında yapılan tören için bir ileti hazırladı. Metnin, Prof. Dr. Köksal tarafından seslendirildiği videoyu da aşağıda bulabilirsiniz.

Değerli Meslektaşlarım,

Bilgisayar sözcüğünün 50. yılı” kutlamalarını, çalışma yaşamımdan kopmadan, sağ karşılayabilmek, bugün bana hem yaşam sevinci hem de onur veriyor.

Devletimizin kamusal yazışmalarında Bilgi İşlem Merkezi Müdürü olarak Hacettepe Üniversitesi adına bu sözcüğü ilk kez 1969 baharında kullanmıştım.

Elektronik Y. Mühendisi çıkışım 1964 yılında olduğuna göre, bilgisayar sözcüğünü Türkçe köklerden türetip işimde kullanmaya başladığımda mesleğimin 5. yılında, 29 yaşındaydım…

Bugün 80 yaşıma birkaç ay kala, gençliğimden beri Türkiye için beslediğim, özgür düşünceye-bilime dayalı umutlarımı, özgüvenimi aradan geçen güç dönemlere karşın bugün bile canlı tutabildiğim için mutluyum.

Baştan beri Atatürk önderliğindeki Aydınlanma çizgisinden de, Türkçeyi bir bilim-öğretim dili olarak geliştirme çizgisinden de sapmadım. Bu doğrultuda, Türkçe köklerden terim türetip gündelik işlerimde kullanmaya Nisan 1965’te Yedek Subaylık görevim sırasında başlamıştım. Bu çabada sırtımı, matematikselliği, düzenli yapısıyla yeryüzünde bir eşi daha bulunmayan Türkçeye yaslayarak türettiğim bilişim, bilgisayar, donanım, yazılım, çevrimiçi, iletişim gibi 2.500’ün üzerinde yeni sözcüğü Türk halkı tümüyle benimsedi.

Cumhuriyetin 50. yılında, 1973-74 öğretim yılında Türkiye’de ilk kez açtığımız Hacettepe Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği’nde Doktora programı da, 1977’de açtığımız Bilgisayar Mühendisliği Lisans programı da, o yıllarda edindiğimiz Çevrimiçi Yönetim Bilişim Sistemleri geliştirme deneyimimize, yapabilme bilgimize ve Türkçe Bilişim Terimleri’mize yaslanarak gerçekleştirilebildi…

Bu öğretim süreci bunun için, o zaman İngilizce öğretim yapan birkaç üniversitemizin dışında bütün yükseköğretim kurumlarımıza hızla yayıldı.

İlk sekiz doktora tezi Türkçeye dayalı veri tabanı yönetim dizgesi tasarımı, büyük veriler, zaman dizileri, görüntü işleme, makine öğrenmesi, yapay zekâ, doğal dil işleme ya da bilişimsel dilbilim gibi günümüz biliminin en ileri konularına giren, Türkçe yazılmış tezlerdi.

Her düzeyde çöken öğretim düzenimizle birlikte ülkemizde bugün Türkçe öğretim yapan bir üniversite bulmakta güçlük çekiyoruz. Bu durumun aşılacağından kuşku duymuyorum.

1980’lerin sonunda IBM Sözlüğü’nde yer alan yaklaşık 12.000 terime, bilgisayar sistemlerinin kullanıcı dili olarak İngilizce-Fransızca-İspanyolca-Almanca-İtalyancanın yanı sıra Türkçenin de kullanılması için dilimizde karşılıklar bulma işini, bana verilen 90 günlük süre içinde bitirebilmiş olmamın yalnızca Türkçenin gücünün bir göstergesi olduğunu açık seçik anladım.

Endüstri Devrimi’ne ayak uydurmada 250 yıllık bir gecikme yaşamış ülkemizin, yaklaşan Bilişim Devrimi’nin ayrımına erken varmakla, bu gecikmeye son verebileceğini düşledim… Genç bir mühendis olarak mesleğimi bir toplumsal-ekinsel kalkınma aracı olarak görmeyi öğrenerek, buna yürekten inandım.

Böyle olmasa daha 1968’de “Bilişim teknikbilimini Türkiye’nin kalkınması için bir araç olarak kullanacağız” diye kendime-çevreme-topluma söz verebilir miydim? 22 Nisan 1971’de Türkiye Bilişim Derneği’ni, hem de 12 Mart 1971 Darbesi’nden yalnızca 41 gün sonra kurduk.

Bugün Türkiye Bilişim Derneği’nin (TBD) ve onu izleyen Türk Bilgi İşlem İşadamları Derneği (TÜBİSAD), Türkiye Bilişim Vakfı (TBV) gibi 30’u aşkın derneğimizin ve Bilgisayar Mühendisleri Odası’nın (BMO) çalışmalarını kıvançla izliyorum.

Çağ hiçbir zaman geriye akmaz. Türkiye, bilimi-dili/ekini-insangücüyle daha 20. yy’ın ilk çeyreğinde, bütün dünya ulusları için örnek olarak, Cumhuriyet aydınlığıyla uzandığı parlak geleceğe er geç ulaşacaktır.

Hepinizi sevgi ve saygıyla selamlıyorum.

Prof. Dr. Aydın Köksal
TBD Onursal Bşk.
Bilişim AŞ YK Bşk.

Prof. Dr. Aydın Köksal Kimdir?

Aydın Köksal Türk elektronik, bilgisayar ve yazılım mühendisi ve dilbilimci. Türkiye Bilişim Derneği’nin onursal başkanıdır. Bilgisayar, bilişim, donanım, yazılım, veri tabanı gibi 2500 bilişim terimini Türkçeye kazandırmıştır.

ETİKETLENDİ:
Bu Makaleyi Paylaşın
mm
Tarafından Aydın Köksal
Follow:
Aydın Köksal Türk elektronik, bilgisayar ve yazılım mühendisi ve dilbilimci. Türkiye Bilişim Derneği'nin onursal başkanıdır. Bilgisayar, bilişim, donanım, yazılım, veri tabanı gibi 2500 bilişim terimini Türkçeye kazandırmıştır.